Σε μια εποχή όπου η επιστημονική πρόοδος επιταχύνεται με πρωτοφανείς ρυθμούς, η βιοφαρμακευτική καινοτομία δεν αποτελεί πλέον απλώς εξέλιξη της τεχνολογίας. Συνιστά έναν νέο πυλώνα για τα συστήματα υγείας, με προϊόντα που αλλάζουν ριζικά τον τρόπο αντιμετώπισης των σπάνιων νοσημάτων, του καρκίνου, της υπερχοληστερολαιμίας και ενός αυξανόμενου φάσματος χρόνιων παθήσεων. Η εξατομικευμένη ιατρική, οι γονιδιακές παρεμβάσεις και τα πρωτοποριακά μόρια φιλοδοξούν να διαμορφώσουν ένα θεραπευτικό οικοσύστημα που μπορεί να ανατρέψει την πορεία της υγείας για τις επόμενες γενιές.
Παράλληλα, ο διεθνής ανταγωνισμός ανάμεσα σε ΗΠΑ, Κίνα και Ευρώπη εντείνεται. Την ώρα που η Κίνα αυξάνει τις επενδύσεις σε R&D και οι ΗΠΑ παραμένουν ο αδιαμφισβήτητος ηγέτης της καινοτομίας, η Ευρώπη δείχνει σημάδια απώλειας δυναμικής. Η μετατόπιση αυτής της ισορροπίας θέτει σε κίνδυνο την παγκόσμια ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής φαρμακοβιομηχανίας.
Μέσα σε αυτή τη νέα πραγματικότητα, το κρίσιμο ερώτημα είναι ένα: πώς η καινοτομία θα μετατραπεί σε μετρήσιμη αξία για τους ασθενείς και τα συστήματα υγείας;
Δύο παράγοντες καθορίζουν την απάντηση. Πρώτον, η έγκαιρη πρόσβαση σε καινοτόμα προϊόντα. Σε μια χώρα όπως η Ελλάδα, με ταχεία γήρανση του πληθυσμού, η πρόσβαση αυτή δεν αποτελεί απλώς κοινωνική αναγκαιότητα· είναι προϋπόθεση βιωσιμότητας για το σύστημα υγείας. Το «κύμα» καινοτομίας που έρχεται μπορεί να αυξήσει την υγιή επιβίωση, να μειώσει τη νοσηρότητα και να απελευθερώσει πόρους από τις νοσηλείες και τις επιπλοκές των χρόνιων ή οξέων νοσημάτων.
Δεύτερον, η βιώσιμη χρηματοδότηση της καινοτομίας. Τα νέα προϊόντα έχουν υψηλό κόστος ανάπτυξης, αλλά προσφέρουν σημαντικά μεγαλύτερη κλινική και κοινωνική αξία. Βελτιώνουν τη λειτουργικότητα των ασθενών, ενισχύουν την παραγωγικότητα, μειώνουν τη συνολική επιβάρυνση στο σύστημα υγείας και επιτυγχάνουν πραγματική απόδοση επένδυσης. Για να αξιοποιηθεί αυτή η αξία, απαιτούνται σύγχρονοι μηχανισμοί αποζημίωσης, εργαλεία risk-sharing και ένα πλαίσιο που επιβραβεύει την τεκμηριωμένη αξία και την αποτελεσματικότητα.
Η ελληνική πραγματικότητα εξακολουθεί να απέχει από αυτό το μοντέλο. Η καθυστέρηση στην αξιολόγηση και αποζημίωση νέων προϊόντων και η χρόνια υποχρηματοδότηση περιορίζουν σημαντικά την πρόσβαση των ασθενών στα καινοτόμα προϊόντα. Η διατήρηση υπερβολικών επιστροφών (clawback) ως δομικού μηχανισμού χρηματοδότησης δεν είναι βιώσιμη λύση. Υπονομεύει την ικανότητα της χώρας να προσελκύσει επενδύσεις, να συγκρατήσει εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό και- το σημαντικότερο- να διασφαλίσει έγκαιρη πρόσβαση στη θεραπευτική καινοτομία.
Η Ελλάδα βρίσκεται μπροστά σε μια καθοριστική απόφαση: θα επενδύσει στρατηγικά στην καινοτομία ή θα παρακολουθήσει άλλες χώρες να προχωρούν ταχύτερα; Η δεύτερη επιλογή συνεπάγεται απώλεια ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων και υστέρηση στην ποιότητα φροντίδας.
Στην MSD, η δέσμευσή μας παραμένει σταθερή: αξιοποιούμε τα πιο σύγχρονα επιτεύγματα της επιστήμης για να βελτιώνουμε ζωές. Η Ελλάδα μπορεί να αποτελέσει κέντρο αριστείας στην κλινική έρευνα και την καινοτομία, εφόσον υπάρξουν οι κατάλληλες συνθήκες. Η παρουσία μας το αποδεικνύει έμπρακτα: 81 κλινικές μελέτες σε εξέλιξη – >70 εκ των οποίων στην Ογκολογία – που προσφέρουν πρώιμη πρόσβαση σε νέα προϊόντα και ενισχύουν την ελληνική επιστημονική κοινότητα. Παράλληλα, υλοποιούμε στοχευμένες πρωτοβουλίες ενημέρωσης και πρόληψης σε κρίσιμους τομείς όπως η Ογκολογία, τα Εμβόλια, η Μικροβιακή Αντοχή και η Πνευμονική Αρτηριακή Υπέρταση.
Ως ενεργό μέλος του PhARMA Innovation Forum, συμμετέχουμε στη διαμόρφωση πολιτικών που προωθούν τη διαφάνεια, τη θεσμική συνεργασία και την ισότιμη πρόσβαση. Η πρωτοβουλία ‘’Voices of Innovation’’ αναδεικνύει τον συλλογικό μας στόχο: η καινοτομία να φτάνει εκεί όπου πραγματικά μπορεί να κάνει τη διαφορά- στους ανθρώπους.
Η έννοια της πρόσβασης στο φάρμακο δεν είναι θεωρητική. Έχει πρόσωπα. Είναι οι άνθρωποι που βρίσκονται κοντά μας- η οικογένεια, οι φίλοι, οι αγαπημένοι μας. Σε σύγχρονες, ανεπτυγμένες ευρωπαϊκές χώρες, αυτό δεν θα έπρεπε ποτέ να αποτελεί ερώτημα. Η πρόσβαση δεν είναι προνόμιο· είναι θεμελιώδες δικαίωμα. Αυτή η πεποίθηση τροφοδοτεί το προσωπικό μας πάθος και ενισχύει τη δέσμευση της MSD να διασφαλίζει ότι η καινοτομία δεν ανακαλύπτεται απλώς, αλλά φτάνει στον ασθενή- ώστε κάθε άνθρωπος, παντού, να μπορεί να επωφεληθεί από θεραπείες που αλλάζουν ζωές.
Για να χτίσουμε λοιπόν, ένα σύστημα υγείας ανθεκτικό, σύγχρονο και φιλικό προς την καινοτομία, απαιτείται κοινή προσπάθεια: διάλογος, συνεργασία και ένα χρηματοδοτικό πλαίσιο που στηρίζεται στην αξία, όχι στο κόστος. Γιατί η καινοτομία δεν είναι αφηρημένη έννοια· είναι επένδυση στο μέλλον και υπόσχεση για μια καλύτερη ζωή.
Agata Jakoncic, Managing Director MSD Greece, Cyprus & Malta
